◾اعتماد به نفس ( Self-confidence )
✍🏻اعتماد به نفس به این معناست که یک نفر به توانمندی‌های خودش باور و اعتماد داشته باشد و طبیعتا این موضوع نقشی مهمی در پیشرفت و موفقیت فرد دارد. بر خلاف انچه تصور می شود اعتماد به نفس کودکان تا پنچ سالگی به طور کامل شکل می گیرد.
به عقیده آلبرت بندورا اعتماد به نفس باید در حوزه‌های مختلف سنجیده شود. مثلاً بپرسیم:
اعتماد به نفس تو در سخنرانی برای جمع‌های بزرگ چقدر است؟
اعتماد به نفس تو برای نوشتن یک کتاب چقدر است؟
او پیشنهاد کرد به جای Self-confidence از اصطلاح Self-efficacy استفاده شود.
self-efficacy صرفاً در یک «حوزه‌ی خاص» به معنی خود-کارآمدی ترجمه میشود. صحبت درمورد اعتماد به نفس بالا یا اعتماد به نفس پایین به طور کلی بسیار غیردقیق است باید حوزه خاص ان مشخص شود.
✍🏻اعتماد به نفس، عاملی است که از بدو تولد، پایه‌های آن در ذهن هر یک از انسان‌ها گذاشته میشود و به مرور زمان، این امر، بزرگتر و عمیق‌تر میشود. متأسفانه در بسیاری از خانواده‌ها، چون مهم‌ترین مسئله برای والدین، حرف‌شنوی و تسلیم بودن فرزندان است، اغلب با ایجاد محدودیت‌های غیرضروری ، مانع رشد اعتماد به نفس در کودکانشان شده که همین امر در بزرگ‌سالی باعث عدم خودباوری و اعتماد به نفس در آنان میشود .
◾دلایلی که ممکن است فردی اعتماد به نفس پایین داشته باشد
۱_ژنتیک
۲_خلق و خو منحصر به فرد
۳_زمینه فرهنگی خانواده
۴_ تجربه های اولیه زندگی
۵_سبک فرزندپروری
۶_تجربیات دوران کودکی
۷_اسیب های قبلی
اگرچه این عناصر به طور کلی از کنترل ما خارج هستند، اما روش‌های زیادی برای کسب خودباوری در طول زندگی وجود دارد.
◾علائم کمبود اعتماد به نفس
۱_نیاز به تایید دیگران
۲_وابستگی به دیگران
۳_منفی بافی
۴_کمال گرایی
۵_ناتوانی در ابراز مخالفت
۶_مقایسه خود با دیگران
۷_ترس از ابراز عقاید یا تغییر سریع آن
۸_وجود اضطراب در فرد
۹_محکم و قاطع در جمع صحبت نمیکند
۱۰_در شرایطی که باید ابراز وجود کند دچار علایم جسمی تپش قلب،یخ زدن دست و پاها،لرزش صدا و….میشود
۱۱_از نظر اجتماعی گوشه گیر هستید
۱۲_تعاریف مثبتی که از شما میشود، را باور ندارید و نمی‌پذیرید
۱۳_حاضر نیستیدخود را درگیر چالش‌ها کنید
۱۴_برای جلب تایید مدام خود را برای دیگران توضیح میدهید
۱۵_در اکثر مواقع از زبان بدن تدافعی استفاده میکنید
۱۶_مدام عذرخواهی میکنید و احساس شرمندگی دارید
۱۷_از تماس چشمی اجتناب میکنید و قدرت نه گفتن در مورد چیزی که مخالف ان هستید را ندارید
۱۸_از تغییر میترسید
۱۹_زیاد عذرخواهی میکنید
◾راه های افزایش اعتماد به نفس
🔹با شناخت و اگاهی نسبت به خود،منتقد درونی تان را ارام کنید.
شما یک ذهنیت بالغ و یک ذهنیت تخریب گر درونتان وجود دارد.ذهنیت تخریب گر مدام شما را تحقیر و سرزنش میکند و به شما حرف های دروغین و غیر منطقی اعم از بی ارزشی ، بدردنخوری ، شکست خورده ایی ، ناتوانی و….میزند. شما باید اجازه دهید ذهنیت بالغ هم با صدای بلند صحبت کند و حواستان باشد در دام ذهنیت تخریب گر که جز اسیبی که ناشی از تجربیات کودکی شماست برای شما هیچ چیزی به بار نمیاورد، نیافتید.
🔹نقاط قوت و ضعف‌تان را یادداشت کنید و سعی کنید ابتدا آنها را شناخته و نقاط ضعف خود را به حداقل برسانید و روی نقطه قوت‌هایتان کار کنید
ابتدا وقت بگذارید و نقاط قوت بعد نقاط ضعف خود را بشناسید، سپس بعد از طبقه بندی ان روی نقاط قوت خود کار کنید و ان را تقویت کنید. درصد خیلی زیادی از یادگیری های ما اکتسابی هست با پرورش نقاط قوت و فرصتی به خود برای شروعی تازه به خودتان اعتماد کنید و از این مورد غافل نشوید که هیچکس کامل نیست.
🔹اهداف روشن و واضحی تعیین کرده و برای رسیدن به آن برنامه ریزی کنید
اهداف شما باید منطقی باشد ، ابتدا اهداف خود را بر اساس اهمیت هر کدام اولویت بندی کنید و سپس متناسب با توانایی ها و ظرفیت وجودی خود ان هدف را به گام های کوچک و قابل دسترس تبدیل و برای رسیدن به ان با مداومت در آن هدف تلاش کنید.
🔹نسبت به خطا شناختی فاجعه سازی اگاه باشیم
گاهی اوقات در زندگی پیش میاید که فرد اشتباه کند نباید هر اشتباه کوچک را فاجعه ایی بزرگ و غیر قابل جبران ببیند. در اصل احساسات ناخوشایندی که بعد از اشتباه و شکست در یک موقعیتی تجربه میشود به عنوان یک هشدار هست که تجربه کسب کنیم و دفعه بعد در ان موقعیت با کارامدی بیشتری عمل کنیم. قبل از تجربه یک موقعیت ان را به بدترین حالت ممکن پیش بینی نکنید. خود تخریب گری که بعد از اشتباه کردن و شکست خوردن در فرد ایجاد میشود یکی از عوامل مهم در پایین امدن اعتماد به نفس هست.
🔹از کمالگرایی در اهداف و تمام جنبه های زندگی اجتناب کنیم
هیچکس و هیچ چیزی در دنیا کامل نیست و لزومی ندارد رسیدن به ۱۰۰درصد هر چیزی را هدف قرار دهیم و کمتر از ۱۰۰ درصد را شکست و نرسیدن تلقی کنیم که این مورد اسیب های زیادی را در پی دارد.باید در هر جنبه به اندازه توانایی ها و ظرفیت وجودی خود تلاشمان را بکنیم و اصطلاحا از مسیر لذت ببریم. در صورت کمالگرایی، احساسات ناخوشایندی که از نرسیدن به صد هر چیزی گریبانگیر فرد میشود میتواند عامل مهمی در پایین اوردن اعتماد به نفس و ناتوان دیدن خود باشد.
🔹از منطقه امن خود خارج شوید و به دل ترس های غیر واقعی خود بروید
به خود فرصت دهید تا موقعیت های جدید را در زندگیتان تجربه کنید. این ترسی که از موقعیت و شرایط جدید دارید به مراتب ترسناک تر از خود آن موقعیت هست و اثبات این قضیه زمانی رخ میدهد که با ترستان روبرو شوید. زمانی میتوانید لذت آبتنی در دریا را بچشید که شهامت ترک ساحل آرام خود را داشته باشید. شما توانمندتر از آن چیزی هستید که تصور میکنید.
🔹مرزبندی مشخصی برای خود تعیین کنید و طبق ان پیش بروید
برای زندگی شخصی خود چارچوب مشخصی تعیین کنید و خط قرمز هایی برای خود تعریف کنید و طبق ان پیش بروید و حریم شخصی خود را حفظ کنید. نداشتن مرزبندی ، نه گفتن را دشوار میکند و این باعث میشود که دیگران از چنین فردی سوءاستفاده کنند. عزت‌نفس در چنین فردی کاهش می‌یابد.
🔹از تغییر نترسید و از آن استقبال کنید
بدون اعتمادبه‌نفس، ترجیح میدهید که در یک شرایط ناخوشایند اما آشنا باقی بمانید. این میتواند باعث شود که در یک رابطه بد یا شغل نامناسب باقی بمانید، فقط به این دلیل که از تغییر میترسید. نداشتن اعتمادبه‌نفس کافی برای تصمیم‌گیری برای یک تغییر مثبت، شما را در محیط‌هایی قرار می‌هد که از آنها راضی نیستید پس از تغییر این وضعیت نترسید.
🔹به جای انکار خوداز فرد مقابل تشکر کنید
زمانی که از شما و عملکردتان تعریف میکنند به جای انکار خود، ان تعریف را به عنوان یک هدیه قبول کنید و تشکر کنید و خودرا بی ارزش جلوه ندهید و روی خودارزشمندی خود کار کنید. مثال:
-غداتون خیلی خوشمزه بود ، پاسخ= نه اینطور نیست خیلی بد بود غلط
-غذاتون خیلی خوشمزه بود ، پاسخ= متشکرم خوشحالم لذت بردین صحیح
🔹از عذرخواهی کردن بیجا پرهیز کنید
چون فکر میکنید مدام اشتباه میکنید خود را مقصر میدانید و همین مورد باعث می شود زیاد عذرخواهی کنید، از این رفتار به شدت اجتناب کنید. گاها پیش میاید که فردی برای شما کاری انجام میدهد مدام عذرخواهی میکنید و ابراز شرمندگی دارید، پاسخ درست در این موقعیت تشکر آن هم به اندازه از آن فرد هست.
◾تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس
اعتماد به نفس : اعتماد به نفس (Self Confidence) به معنی باور داشتن به توانایی‌ها و مهارت‌هایمان واحساسی موقعیت محور است که باعث میشود فرد خود را برای انجام کارهایش به اندازه کافی توانمند و ماهر ببیند.
عزت نفس : عزت نفس (Self esteem) به معنی احساس کلی و فراگیر ارزشمندی درونی است که به فرد کمک میکند از ارزش و شایستگی‌های خود مطلع باشد و خود را شایسته و سزاوار احترام بداند.
