◾چه طور تفاوت روانشناسان زرد را از روانشناسان علمی تشخیص دهیم ؟
✔️ناروان شناسان خود را «همه چیز دان» معرفی می کنند!
«روانشناسی» علم گسترده ای است و معمولا هر روانشناس در یک یا چند حیطه تخصصی فعالیت می کند. در نقطه مقابل، ناروان شناسان خود را همه چیزدان می دانند و در هر حیطه ای ورود می کنند. آن ها تلاش می کنند که با به کار بردن اصطلاحات روانشناسی، به خود اعتبار علمی داده و خود را «آموزش دیده» جلوه بدهند.
✔️ناروان شناس ها «نصیحت درمانی» می کنند!
«روانشناسی»، علمی بر پایه پژوهش ها و شواهد است و درمان روان شناختی نیز مبتنی بر اصول علمی می باشد. در مقابل، ناروان شناسان نظرات شخصی را ملاک مشاوره قرار می دهند و کلام آن ها آکنده از پند و اندرز است. درواقع صحبت با ناروانشناسان هیچ تفاوتی با درددل کردن با یک آشنای غیرمتخصص ندارد! با این تفاوت که شما برای این درددل هزینه مالی و روانی گزافی خواهید پرداخت!
✔️ناروان شناسان بدون داشتن اطلاعات کافی از شرایط و مشکل شما، «برچسب زنی» می کنند!
یک روانشناس قبل از تشخیص مشکل و ارائه هرگونه راهکار، تمامی زوایای مسئله را بررسی می کند و به عمق آن پی می برد. این کار ممکن است ساعت ها زمان ببرد. اما ناروان شناسان با خواندن چند خط پیام یک فرد در فضای مجازی و بدون داشتن اطلاعات کافی، بلافاصه برچسب های مختلفی مثل «وسواسی»، «دوقطبی»، «مرزی» و … به افراد می زنند. «برچسب زنی» از آفت های بزرگ ناروان شناسی است و آسیب های جدی و جبران ناپذیری به سلامت روان افراد وارد می کند.
✔️ناروان شناس ها به جای استفاده از اطلاعات علمی، سوار بر موج «ذهنیت غالب» می شوند!
این افراد عمدتا از کلیشه های جنسیتی، اجتماعی و … به عنوان «حقایق علمی» یاد کرده و بر آن ها استناد می کنند. آن ها به دنبال دسته بندی آدم ها در قالب های کلیشه ای هستند و رفتار ها را بر اساس این کلیشه ها تفسیر می کنند. مثلا می گویند: «همه مردا این طورین». درحالی که در «روانشناسی علمی» هیچگونه سوگیری جنسیتی، اجتماعی و … وجود ندارد.
✔️بسیاری از ناروان‌شناس‌ها نه تحصیلات آکادمیک روانشناسی دارند و نه مجوز فعالیت!
هرچند که برخی از این افراد علی‌رغم داشتن مدرک تحصیلی مرتبط به این نوع کلاهبرداری روی می‌آورند؛ اما بسیاری از روانشناسان زردی که در فضای مجازی فعالیت می‌کنند، درواقع اصلا روانشناس نیستند. مشاوره‌های ناروانشناسان، برخلاف روانشناسان واقعی هیچگونه منبع علمی و استناد آماری ندارد. درواقع آنها نظرات شخصی خود را به عنوان «علم روانشناسی» به مردم می‌فروشند.
✔️ناروان‌َشناس‌ها به شما وعده «تغییرات سریع» و «فست‌فودی» می‌دهند!
این افراد، به صورتی کاملا اغراق‌آمیز به شما وعده «تغییرات اساسی در زمان کوتاه» را می‌دهند و قول می‌دهند که مشکل چندین‌ساله شما را یک‌شبه حل کنند! در حالی که براساس اصول علمی، «تغییر رفتار» یک فرآیند مداوم، تدریجی و نسبتا طولانی مدت است و نمی‌توان ره صدساله را یک شبه طی کرد!
✔️ناروان‌َشناس‌ها شبیه «فالگیرها» هستند!
این افراد –درست مثل فالگیرها- تعدادی ویژگی و مثال کلی را بیان می‌کنند که مشترک هستند و در اکثر مردم درصدی از آنها وجود دارد. از چیزهایی صحبت می‌کنند که همه خواستار آن هستند مثل خوشبختی، پول، سفر و عشق! آنها همان چیزی را به شما می‌گویند که مایل به شنیدن آن هستید. در نقطه مقابل، روانشناسی علمی، چیزی را به شما می‌گوید که «نیاز» دارید بشنوید تا در شما تغییرات واقعی و پایدار اتفاق بیفتد
✔️ناروان‌شناس‌ها به جای شما تصمیم می‌گیرند!
یک روانشناس با رویکرد علمی، مسئله را برای شما توصیف و تحلیل می‌کند، او در مسیر حل مشکل شما را هدایت می‌کند؛ اما هرگز به جای شما انتخاب نمی‌کند. او پیامدهای مثبت و منفی راهکارهای مختلف را برای شما توضیح می‌دهد اما در نهایت مسئولیت تصمیم‌گیری به عهده خود شما خواهد بود. در مقابل، یک ناروانشناس به راحتی برای شما نسخه می‌پیچد و دستور می‌دهد. مثلا می‌گوید: «برو طلاق بگیر!»
✔️ناروان‌شناس‌ها به شما «قول» تغییرات حتمی می‌دهند!
ایجاد تغییر یک فرآیند پیچیده و تدریجی است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. یک روانشناس ماهر، این را می‌داند و هرگز در اول کار به شما «قول» تغییر حتمی نمی‌دهد. او می‌تواند قول بدهد که هرکاری که لازم است را برای شما انجام بدهد، اما نتیجه به عوامل مختلفی وابسته است که بسیاری از آنها در اختیار روانشناس نیست. برعکس، ناروانشناسان همان اول کار به شما قول می‌دهند که در کوتاهترین زمان، مشکل شما به طور کامل برطرف می‌شود و شما خوشبخت خواهید شد!
✔️ناروان‌شناس‌ها بیشتر از این‌که گوش بدهند، حرف می‌زنند!
مسائل مربوط به ذهن و روان انسان، دارای ظرافت‌های بسیار است و از یک فرد به فرد دیگر می‌تواند متفاوت باشد. یک روانشناس باید با دقت به صحبت‌های مراجع گوش کند تا بتواند به جنبه‌های مختلف مسئله پی ببرد. در بیشتر جلسات حرفه‌ای روانشناسی، مراجع بیشتر حرف می‌زند و درمانگر بیشتر گوش می‌کند. برعکس، از نظر ناروانشناسان همه به یک علت خیانت می‌کنند، همه به یک دلیل تجاوز می‌کنند و …!
◾دلایل رواج «روانشناسی زرد» را می‌توان در سه دسته اصلی بررسی کرد:
🔸عدم نظارت: متاسفانه نهادهای مسئول، هیچگونه نظارتی بر فعالیت این افراد در فضای مجازی یا حقیقی ندارند و افراد غیرمتخصص به راحتی به کلاهبرداری ادامه می‌دهند.
🔸عدم امنیت اقتصادی و اجتماعی در جامعه: وقتی فرد در جامعه دچار مشکلات عمده اجتماعی و اقتصادی باشد، نه توان پرداخت هزینه‌های سنگین روانشناسی واقعی را دارد و نه توان روحی برای صبوری و تغییرات تدریجی. بنابراین به راحتی جذب ناروان‌شناسانی می‌شود که به او وعده «پولدار شدن در ۲۴ ساعت» یا «حل مشکلات زناشویی در یک روز» و … را می‌دهد.
🔸عدم آگاهی‌بخشی به مردم نسبت به «روانشناسی علمی»: در شرایطی که محتوای زرد، همه‌جا (حتی در دکه روزنامه) به راحتی و باتخفیف بالا در دسترس است، هزینه درمان واقعی بالاست و عدم حمایت بیمه از این نوع خدمات، عملا دسترسی بخش بزرگی از مردم را به درمان روانشناختی غیرممکن کرده. از طرفی زبان ساده و عوام‌فریبانه ناروانشناسان، وعده‌های دروغین جذاب و نگاه منفی بخشی از جامعه نسبت به مراجعه به درمانگران، همه و همه باعث شده که اقبال عمومی نسبت به این افراد بیشتر شود.
