◾یک روزه به حال خوب برس !!!
این یکی از هزاران جمله در روانشناسی زرد است. روانشناسی زرد را می‌توان هر مطلب غیرعلمی و عامه‌پسندی دانست که از سوی افرادی غیر از روانشناسان به عامه‌ی مردم ارائه می‌شود.روانشناسی زرد به صحبت درمورد روان انسان می‌پردازد و مفاهیمی را به‌عنوان مطالب علمی بیان می‌کند که درواقع هیچ پایه و اساس علمی مشخصی برای آنها وجود ندارد. روانشناسی زرد راه میانبرهای زیادی دارد و برای مشکلات پیچیده، راه حل های آسان ارائه می دهد.
◾روانشناسی زرد یا بازاری
* تا حالا به این فکر کرده اید چرا علم روانشناسی در ایران، دیرتر از تمام دنیا به میان مردم آمد؟ درحالی که این علم در اکثر کشورهای جهان تقریبا از سال ۱۹۴۰ کاربرد دارد؟ به نقل از روزنامه شهروند، بعد از قورت‌دادن قورباغه نوبت رسیده است به بوسیدن قورباغه: «قورباغه‌ات را ببوس»! این عنوان کتابی است از برایان تریسی که در ایران از سوی ناشر مختلف عرضه شده است، البته کتب زرد روانشناسی(yellow psychology) تنها به عناوین اینچنین محدود نمی‌شوند. شیفتگی مردم به این کتاب‌ها را هم می‌توان در تیراژ و تعداد دفعات چاپ‌شان دید. اصطلاح “مطالب زرد” از روزنامه‌ها و نشریات به حوزه روانشناسی راه پیدا کرد؛ درواقع شبیه به آنچه در نشریات زرد اتفاق می‌افتد یعنی همان اغراق‌ها و تعابیر فریبنده در روانشناسی زرد هم مورد استفاده قرار می‌گیرد و عموما محتوایی ندارند و مطالبی ارایه می‌کنند بدون ذکر منبع، بی‌استناد و ناموثق.
* علاوه بر عنوانهای فریبنده و پرطمطراقی که دارند(راه های برای عاشق کردن همسر). ادعاهای گزافی هم در آنها مطرح می‌شود؛ مثلا این‌که در عرض یک روز مشکل اعتماد‌به‌نفس شما را حل می‌کنند. یا این‌که ادعا می‌کنند با خواندن این کتاب می‌توانید بر افسردگی و اضطراب خودتان غلبه کنید. از مثال‌های آن هم می‌توان به کتابهای آنتونی رابینز اشاره کرد.” که تاکید کتابهایش بر روی واژه‌هایی نظیر «موفقیت»، «ثروت»، «آرامش» و عشق…. است. اگر این واژه‌ها را در سایت کتابخانه ملی جست‌و‌جو کنید، به تعداد کتابی بیش از ١٠هزار عنوان خواهید رسید. به‌عنوان مثال با جست‌وجوی واژه «موفقیت» به بیش از ۶٠٠ رکورد دسترسی پیدا خواهید کرد که تعدادی معادل با رقم تقریبی ٧هزار عنوان است. ضمن این‌که بعضی از آنها همراه هستند با پیشوند یا پسوندهای «ضمانت»، و تضمین هم می‌دهند. حتی بعضی از این کتاب‌ها ادعا دارند که میتوانند مشکلات زناشویی و اعتیاد را ظرف زمانی کوتاه درمان کنند. متأسفانه آماری که از فروش این کتاب‌ها به گوش می‌رسد، نگران‌کننده است. آخرین آماری که از آن در ایران بیان شده است، فروش بالای آنها بعد از کتابهای درسی و مذهبی است که باعث تأسف است.
* نکته قابل تامل این است که نویسندگان این کتاب‌ها عموما روان‌شناس نیستند. تحصیلات‌شان در رشته‌های دیگر است و آنچه مطرح می‌کنند بیشتر مباحثی شبه‌روان‌شناسی هستند. سمینارها یا کارگاه‌هایی را هم برگزار می‌کنند که شرکت‌کنندگان با شرکت در آنها به شکل مقطعی احساس آرامش و شادی می‌کنند؛ اما بعد از چند روز، اوضاع آنها دوباره به روال سابق برمی‌گردد. کتابهای این گروه هم به همین شکل است. تأثیرات کوتاه‌مدت دارد؛ اما بدترین تأثیر این نوع کتاب‌ها این است که عوام فکر می‌کنند روانشناسی همین است و چون تأثیر روانشناسی زرد کوتاه و گذراست، به این نتیجه می‌رسند که پس روانشناسی نتیجه‌ای ندارد. مثلا مراجعه می‌کنند و می‌گویند: «من کلی هم کتاب خوندم ولی هیچ نتیجه‌ای نداشت!» چرا؟ چون نمی‌دانند چه کتاب‌هایی را به اسم روانشناسی خوانده‌اند. درواقع تأثیر مخرب این نوع کتاب‌ها، تخریب نگرش آنها نسبت به روانشناسی است.
* علاوه بر مردم، حتی در بین دانشجویان روانشناسی و دانشگاهی این مسئله رواج دارد یعنی به جای دنبال کردن روش های علمی به روشهای شبه علمی گرایش دارند. در علم روانشناسی بیش از ۴٠٠ نظریه و روش برای بهبود زندگی انسانها داریم، اما متاسفانه در ایران از این همه نظریه و روش علمی، روشهایی به جامعه معرفی شده که نه پشتوانه علمی دارند نه ارزش اقتصادی و زمانی برای اجرا- هرچند که میتوانند مفید باشند- از جمله این روشهای بدون پشتوانه علمی:
-چهره شناسی
-تیپ شناسی یونگی
-انرژی درمانی
– و …
* دوباره تاکید میکنم این روشها غیر موثر نیستند فقط شواهد علمی از کارایی آنها حمایت نمی کنند ”خلاصه روزه شک دار نگیرید”. پس بجای قورت دادن مشکلاتتان، آنها را با مراجعه به متخصصین روان حل کنید. مشکلات رفتاری و روانی یک شبه شکل نگرفته است که یک شبه با شرکت در سمینار موفقیت و عشق از بین رود. تغییر و بهبود روانشناختی مسیری است “گاماس گاماس” نه یک روزه آنهم نه با کتابهای زرد…
◾فرق بین روانشناسی زرد و روانشناسی علمی :
🟡روانشناسی زرد میگه :
از اخبار بد و منفی دور باش، هیچ چیزی رو دنبال نکن.
⚪روانشناسی علمی میگه :
اخبار رو دنبال کن اما در زمان مناسب و با منابع مناسب.
🟡روانشناسی زرد میگه :
غم و خشم و ناراحتی رو دور بریز فقط انرژی مثبت.
⚪روانشناسی علمی میگه :
همه احساساتت با ارزشند.
🟡روانشناسی زرد میگه :
مهم نیست بقیه چه شرایطی دارند، فقط روی موفقیت خودت تمرکز کن.
⚪روانشناسی علمی میگه :
همدلی با بقیه باعث رشد و ایجاد حس خوب در خودمون میشه.
🟡روانشناسی زرد میگه :
مثبت نگر باش، نیمه پر لیوان رو ببین.
⚪روانشناسی عملی میگه :
واقع نگر باش، واقعیت رو ببین.
🟡روانشناسی زرد میگه :
مسئول نرسیدن به آرزوهات خودتی و مقصر فقط تویی.
⚪روانشناسی علمی میگه :
درسته قسمتی از موفقیت یه خودمون ربط داره، اما عوامل دیگه هم تاثیر گذار هستند.
